Europese miljarden stromen nog steeds naar Poetin
Wist je dat de EU in 2024 nog voor €23 miljard aan Russische energie heeft geïmporteerd? En dat we totaal meer geld hebben uitgegeven aan Russische energie dan aan de steun voor Oekraïne sinds de Russische invasie? Het is een pijnlijke en harde realiteit, die hoognodig moet veranderen.
Afgelopen met Russische energie: REPowerEU
Dat vindt ook de Europese Commissie. Afgelopen week publiceerde de Commissie de REPowerEU Roadmap, een routekaart naar de volledige onafhankelijkheid van Russische energie in de Europese Unie. Veiligheid, energiezekerheid en hernieuwbare energie zijn niet meer los van elkaar te denken.
De Europese afhankelijkheid van Russisch gas, olie en steenkool werd na de Russische invasie in Oekraïne dus pijnlijk duidelijk. Het antwoord van de EU op deze kwam in mei 2022, met REPowerEU. Dit plan richtte zich op het verminderen van Russische energie in de EU op drie manieren.
1) energiebesparing: de vraag naar gas is met meer dan 18% gedaald;
2) diversificatie van aanbieders: het inkopen van gas uit andere landen - bijvoorbeeld uit de VS;
3) meer hernieuwbare energie: bijna de helft van alle gebruikte elektriciteit in Europa wordt nu opgewekt door hernieuwbare energiebronnen.
Nieuwe plannen: REPowerEU Roadmap
Dankzij deze plannen heeft de EU de import van Russisch gas (% van de totale gasimport) van 45% teruggebracht naar 19%. Maar dat is nog niet genoeg. Door de vele priceshocks zijn de winsten op fossiele brandstoffen groter dan de kosten van de oorlog in Oekraïne, en blijven we direct en indirect Russische energie importeren. Dat houdt ons gevangen in een afhankelijkheidsrelatie waarmee we onszelf in de voet schieten. Want die bedragen die we overmaken zijn fors: met het geld dat we overmaakten naar Rusland sinds 2022 hadden we ook bijna 2500 straaljagers kunnen kopen.
In de nieuwe routekaart zijn goede maatregelen opgenomen, o.a. op de Russische schaduwvloot en een verbod op nieuwe gascontracten met Rusland. Andere maatregelen, zoals contracten aangaan met nieuwe leveranciers, verminderen onze afhankelijkheid van Rusland maar lossen daarmee nog niet het fundamentele probleem op. We blijven op die manier namelijk afhankelijk van anderen. Onze energiezekerheid redden we niet door simpelweg van de ene autocratie naar de andere over te stappen.
Pak de controle
Daarnaast zijn we nu grotendeels afhankelijk van de VS, terwijl het politieke klimaat daar steeds grilliger wordt. Dat is geen stevig fundament voor onze energievoorziening. En ook kerncentrales zijn geen wondermiddel: zonder buitenlands uranium staan ze stil. Alleen hernieuwbare energiebronnen geven ons echte controle.
Tot slot is er ook nog veel winst te behalen met het stoppen van de import van verwerkte Russische energie; bijvoorbeeld in plastic of in kunstmest. De brandstof wordt dan in een derde land verwerkt in een product, en zo geëxporteerd naar Europa. Daardoor wordt er alsnog indirect Russische energie geïmporteerd en blijft er geld naar de oorlogskas van Poetin stromen. Het is hoog tijd dat de Commissie ook hierop actie neemt.